بدن جانداران از سلول های مختلفی درست شده که کارهای متفاوتی انجام می دهند. بنابراین هر کدام اجزای گوناگونی دارند که برخی از آن ها بین همه مشترک بوده و بعضی متفاوتند. تقریباً در همه ی سلول ها با هر شکل و اندازه ای سه قسمت اصلی دیده می شود.

۱- غشاء :

اطراف همه سلول ها را پرده ی نازکی به نام پوسته سلولی یا غشاء پوشانده است. کار اصلی این پوسته،‌وارد کردن مولکول های لازم به سلول و خارج کردن مواد زاید و دفعی از آن است. مقدار ورود و خروج مواد،‌به مقدار نیازها و فعالیت سلول مربوط است. پوسته ی سلول مانند یک صافی نیست که مواد را بر اساس اندازه ی آن ها عبور دهد. بلکه این غشاء توانایی انتخاب دارد و هرچه را که سلول لازم دارد از محیط می گیرد.

۲ – هسته :

مرکز فرماندهی سلول که ویژه گی های مختلف آن را کنترل می کند، هسته است. داخل هسته رشته هایی بنام کروموزوم وجود دارد. درون کرموزوم ها، مولکول های DNA قرار دارند. این مولکول ها که فرماندهی سلول هستند،تعیین کننده ی ویژگی های ارثی سلول بوده و دستور چگونگی انجام فعالیت های سلول را صادر می کنند.

۳ – سیتوپلاسم :

فضای درون سلول که اطراف هسته را فراگرفته سیتوپلاسم نام دارد. در سیتوپلاسم اجزای مختلفی وجود دارد که هر کدام کار خاصی انجام می دهند. بسیاری از فعالیت های حیاتی سلول ( مثل تغذیه و تنفس) در سیتوپلاسم توسط اجزای آن صورت می گیرد.

سازمان بندی بدن انسان :

چگونگی کنار هم قرارگرفتن سلول ها برای ساختن بدن را سازمان بندی بدن می گویند.

بافت :

در یک جاندار پرسلولی ،‌هر سلول به تنهایی نمی تواند همه نیازهای خود را برطرف کند. بنابراین اگر چه سلول ها به صورت مستقل از هم کارهای مختلفی دارند. ولی با یکدیگر در ارتباط هستند. کوچکترین اجتماع سلول ها که بطور هماهنگ عمل یا اعمال مشخصی را انجام می دهند. بافت (سنج) نامیده می شوند. معمولاً در هر بافت،‌سلول ها بوسیله آب میان بافتی (مایع بین سلولی) کنار هم قرار می گیرند. مقار و شکل ظاهری آب میان بافتی در بافت های گوناگون متفاوت است.

اندام :

اگر چه در همه جای بدن بافت ها وجود دارند. ولی بدن مجموعه ی ساده ای از بافت ها نیست. بافت ها در کنار هم اندام (عضو) را بوجود می آورند. اندام ،‌مجموعه ی بافت هایی است که با هم درارتباط بوده و برای انجام کار خاصی مکمل هستند. منظور از مکمل بودن این است که هر بافت، کار جداگانه ای دارد ولی همه از کنار هم برای زنده ماندن و درست کار کردن اندام ضروری هستند.

دستگاه :

به مجموعه ای از اندام ها که کارشان با یکدیگر هماهنگ و مرتبط است دستگاه گفته می شود. هر دستگاه یکی از ویژگی های حیاتی (مثل تغذیه ،نفس ،‌و …) را به عهده دارد. مثلا ً‌دست وپا اندام هایی هستند که مربوط به دستگاه حرکتی بدن اند. ما به طور هماهنگ و مرتبط با یکدیگر حرکت می کنند تا بتوانیم راه برویم. دستگاه حرکتی ما شامل، استخوان ها و ماهیچه هاست که در کنار هم حرکت ما را ممکن می سازد.

دستگاههای اصلی بدن ما عبارتند از :

دستگاه گوارش (تأمین کننده ی غذای سلول) دستگاه تنفس (تأمین کننده اکسیژن برای سلول ها) دستگاه گردش خون (انتقال مواد در بدن)دستگاه دفع ادرار (دفع مواد زاید) دستگاه حرکتی( حفظ استحکام و حرکت اندام ها) دستگاه ارتباطی (هماهنگی و تنظیم کار بدن) دستگاه تولید مثل (بقای نسل)

سؤالات متن فصل ۹ :
۱ – سلول چیست؟

کوچکترین واحد ساختمانی بدن موجودات زنده را سلول گویند.

۲ – آیا هر چه جاندار بزرگتر باشد اندازه ی سلول های آن هم بزرگتر است؟

خیر، زیرا بین سطح و حجم سلول نسبت معینی وجود داد پس مقدار سلول ها بیشتر است نه حجم سلول ها.

۳ – سلول ها چه موادی را دفع می کنند؟

مواد زاید – کربن و دی اکسید (CO2)

4 – مواد معدنی و مواد آلی غذاها کدامند؟

مواد معدنی :‌نمک ها،‌ مواد آلی : پروتئین ها، ‌چربی ها، کربوهیدرات ها، ویتامین ها

۵ – دو فایده مهم چربی ها را در بدن بیان کنید.

الف) تولید انرژی در بدن
ب) محافظت بدن در برابر سرما و ضربه

۶ – استفاده بیش از حد ویتامین ها در بدن زیان آور است؟ چرا؟

وتامین های محلول در چربی زیرا ویتامین هایی که محلول در آب هستند اضافی آنها توسط آب به صورت ادرار دفع می شوند. اما محلول در چربی دفع نمی شوند و تولید بیماری می کنند.

۷ – در هر یک از اعمال زیر کدام عناصر در بدن دخالت دارند؟
الف) تنظیم ضربان قلب (سدیم)
ب) تنظیم فعالیت غده تیروئید (ید)
ج) سلامت استخوان ها و دندان ها (فسفر و کلسیم)
د) انتقال گازهای تنفسی توسط گلبول های قرمز (آهن)

۸ – کار دستگاه گوارش چیست؟
غذا را برای هدف سلول ها آماده می کند یعنی مولکول های درشت را به مولکول های ریز تبدیل کرده تا جذب سلول ها شوند.

۹ – کدام قسمت دستگاه گوارش نسبت به سایر قسمت ها اهمیت بیشتری دارد؟ چرا؟
روده باریک، زیرا در آنجا هضم کامل تمام غذاها صورت می گیرد و عمل جذب هم درآنها صورت می گیرد.

۱۰ – آنزیم چیست؟
موادی هستند که در شیره های گوارشی وجود دارند که از سلول های معینی در دیواره لوله گوارش ترشح می شوند و موجب هضم غذاها می شوند.